Swadhar Greh Yojana 2024: आपल्या देशात अशा अनेक स्त्रिया आहेत ज्या आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत आहेत आणि पीडित महिला आहेत. ज्यांना कायदेशीर मदत आणि मार्गदर्शन प्रदान करणे आवश्यक आहे. ते पूर्ण करण्यासाठी केंद्र सरकारने स्वाधार गृह योजना सुरू केली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून कठीण परिस्थितीत बळी पडलेल्या महिलांच्या पुनर्वसनासाठी संस्थात्मक मदत केली जाणार आहे. जेणेकरून त्यांना चांगले जीवन मिळू शकेल. या योजनेंतर्गत महिलांचे राहणीमान उंचावण्यासाठी अन्न, वस्त्र, निवारा आणि आरोग्यासोबतच आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षाही दिली जाणार आहे.
Swadhar Greh Yojana 2024
महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाचे उद्दिष्ट आहे की, पीडित महिलांचे पुनर्वसन करून कठीण परिस्थितीत राहणाऱ्या महिलांना सन्मानाचे जीवन प्रदान करणे. जेणेकरून तो कोणत्याही अडचणीशिवाय स्वतःला आणि त्याच्या कुटुंबाला आधार देऊ शकेल. ही योजना 1 जानेवारी 2016 रोजी सुरू करण्यात आली आहे.
या योजनेद्वारे कौटुंबिक वाद, गुन्हेगारी, हिंसाचार, मानसिक ताणतणाव किंवा सामाजिक दुर्लक्ष, बेघर झालेल्या किंवा वेश्याव्यवसायात भाग पाडल्या जाणाऱ्या महिलांना अशा कठीण प्रसंगांना तोंड द्यावे लागलेल्या महिलांना आधार व पुनर्वसन सेवा पुरविल्या जातील.
| योजनेचे नाव | स्वाधार गृह योजना 2023 |
| विभाग | महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाकडून |
| लाभार्थी | कठीण परिस्थितीतून पीडित महिला |
| फायदा | अन्न, वस्त्र, निवारा, आरोग्य उपचार आणि काळजी सुविधा |
| उद्देश्य | आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षा प्रदान करून त्यांचा आदर आणि कल्याण करणे. |
स्वाधार गृह योजनेची उद्दिष्टे
या योजनेचा मुख्य उद्देश देशातील ज्या महिला आर्थिक आणि सामाजिकदृष्ट्या परिष्कृत आहेत किंवा ज्या कौटुंबिक हिंसाचाराच्या बळी आहेत, निराधार आहेत आणि ज्यांना त्यांच्या कुटुंबातून बाहेर फेकले गेले आहे त्यांना उज्ज्वल भविष्य प्रदान करणे आहे.
जेणेकरून त्यांनाही समाजासमोर सन्मान मिळू शकेल आणि ते स्वावलंबी होऊन स्वतःचे पालनपोषण करू शकतील. या योजनेअंतर्गत त्या महिलांना त्यांच्या पात्रतेनुसार योग्य प्रशिक्षणही दिले जाईल.
जेणेकरून ते बलवान होऊ शकतील. रोजगार मिळवण्यासाठी त्यांना शिवणकाम, विणकाम, भरतकाम आणि इतर कुटीर उद्योग शिकवले जातील. जेणेकरून तो भविष्यात कोणतेही काम करण्यास सक्षम होऊ शकेल.
स्वाधार गृह योजनेचे फायदे
- या योजनेंतर्गत देशातील असहाय आणि निराधार महिलांना निवास, भोजन, कपडे आणि औषधे इत्यादी सुविधा पुरविल्या जातील.
- महिलांना स्वयंरोजगार सुरू करण्यासाठी व्यावसायिक आणि कौशल्य प्रशिक्षण देऊन त्यांना स्वावलंबी बनवले जाईल.
- कोणतीही महिला कौटुंबिक हिंसाचार किंवा अन्य समस्यांनी त्रस्त असल्यास तिला कायदेशीर मदत व मार्गदर्शनही केले जाईल.
- या योजनेंतर्गत कौटुंबिक हिंसाचारामुळे बाधित महिलांना एक वर्षासाठी, इतर प्रवर्गातील महिलांसाठी 3 वर्षे आणि 55 वर्षांवरील वृद्ध महिलांसाठी कमाल 5 वर्षे राहण्याची सोय केली जाईल. त्यानंतर त्यांना वृद्धाश्रमात पाठवले जाते.
- योजनेच्या माध्यमातून महिलांना जागरूक करण्यासाठी समुपदेशन आणि कौशल्य विकास कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात येणार आहे.
- जर एखाद्या महिलेला मुलगी असेल तर ती 18 वर्षे पूर्ण होईपर्यंत तिच्या आईसोबत स्वाधार गृहात राहू शकते. आणि जर मुलगा असेल तर तो 12 वर्षांचा होईपर्यंत त्याच्या आईसोबत राहू शकतो.
- कोणतीही समस्या असल्यास महिलांना न्याय व आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देण्याची व्यवस्था केली जाईल.
- मानसिकदृष्ट्या पीडित महिलांना स्वाधार गृहात राहण्याची परवानगी नाही.
- आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांना चांगले जीवन देण्यासाठी आणि जीवनमान सुधारण्यासाठी ही योजना प्रभावी ठरेल.
स्वाधार गृह योजनेसाठी पात्रता
- आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत आणि सामाजिकदृष्ट्या बहिष्कृत महिला अर्ज करण्यास पात्र आहेत.
- 18 वर्षांपेक्षा जास्त वय असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ दिला जाणार आहे.
- अशा महिला ज्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे बेघर व निराधार झाल्या आहेत आणि ज्यांना कोणतीही सामाजिक व आर्थिक मदत मिळालेली नाही.
- कुटुंब नसलेल्या महिलांची तुरुंगातून सुटका.
- कौटुंबिक हिंसाचार, कौटुंबिक तणावामुळे घर सोडण्यास भाग पडणाऱ्या आणि इतर समस्यांना सामोरे जाणाऱ्या महिलांना लाभ दिला जाईल.
- ज्यांना राहण्यासाठी कुटूंब किंवा निवासस्थान नाही.
- ज्या महिला वेश्याव्यवसाय आणि मानवी तस्करीच्या बळी ठरल्या आहेत.
स्वाधार गृह योजनेअंतर्गत मदत दिली जाईल
योजनेद्वारे अनेक शासकीय सुविधांचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला खाली नमूद केलेल्या विभागांमध्ये अर्ज करावा लागेल, जे खालीलप्रमाणे आहेत:-
- नगरपालिका आणि कॅन्टोन्मेंट बोर्ड
- पंचायती राज संस्था आणि सहकारी संस्था
- राज्य सरकारने स्थापन केलेली महिला महानगरपालिका
- स्वयंसेवी ट्रस्ट, केंद्रीय आणि राज्य स्वायत्त संस्था
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी संबंधित विभाग
योजनेशी संबंधित कोणत्याही प्रकारची माहिती मिळविण्यासाठी तुम्ही संबंधित जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी / जिल्हा महिला व बाल विकास अधिकारी विभाग यांच्याशी संपर्क साधून तुमच्या समस्येचे निराकरण करू शकता.
अधिक वाचा: जननी सुरक्षा योजना 2023: ऑनलाइन अर्ज फॉर्म डाउनलोड करा
FAQ Swadhar Greh Yojana 2024
Q1. स्वाधार गृह योजना म्हणजे काय?
Ans : कौटुंबिक हिंसाचार, बेघर, तुरुंगातून सुटलेल्या महिला, नैसर्गिक आपत्तीच्या बळी इत्यादी व इतर समस्यांमुळे पीडित असलेल्या देशातील महिलांना आर्थिक व सामाजिक मदत देण्यासाठी शासनाच्या विविध सुविधांचा लाभ देण्यात येणार आहे. जेणेकरून त्यांनाही समाजात सन्मान मिळू शकेल.
Q2. स्वाधार गृह योजनेंतर्गत महिलांना कोणत्या सुविधा दिल्या जाणार आहेत?
Ans : स्वाधार गृह योजनेंतर्गत महिलांना निवास, भोजन, कपडे आदी सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जाणार असून, त्यांना उज्ज्वल भविष्यासाठी शिवणकाम, विणकाम, भरतकाम व इतर कुटीर उद्योगांचे प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.
Q3. स्वाधार गृह योजनेचा लाभ फक्त महिलांनाच मिळणार का?
Ans : होय, स्वाधार गृह योजनेचा लाभ फक्त महिलांनाच मिळणार आहे.
Q4. स्वाधार गृह योजनेचा मुख्य उद्देश काय आहे?
Ans : या योजनेंतर्गत असहाय, बेघर आणि इतर समस्यांनी ग्रस्त महिलांना सन्मान देण्यासाठी आणि त्यांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आर्थिक मदत दिली जाईल. जेणेकरून स्त्रिया दृढ आत्मविश्वासाने काम करू शकतील आणि स्वावलंबी आणि सशक्त होऊन चांगले भविष्य घडवू शकतील.
Q5. स्वाधार गृह योजनेचा लाभ मिळण्यासाठी महिलेचे वय किती असावे?
Ans : स्वाधार गृह योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलेचे वय १८ वर्षांपेक्षा जास्त असावे. यापेक्षा कमी वयाच्या महिलांसाठी इतर संस्था स्थापन करण्यात आल्या आहेत.