Janani Suraksha Yojana 2024 ही माननीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आली आहे. जननी सुरक्षा योजना (JSY) अंतर्गत, सरकार दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबातील गर्भवती महिलांना योग्य प्रसूतीसाठी आर्थिक सहाय्य देत आहे.
जननी सुरक्षा योजनेंतर्गत ग्रामीण भागातील गरोदर महिलांना 1400 रुपये आणि शहरी भागातील गर्भवती महिलांना 1000 रुपये दिले जाणार आहेत.
ही योजना राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियान आणि कुटुंब कल्याण विभागामार्फत चालवली जाते. या योजनेंतर्गत मिळालेल्या पैशांपैकी काही रक्कम महिला आपल्या मुलाचे उज्ज्वल भविष्य घडवण्यासाठी गुंतवू शकते.
Janani Suraksha Yojana 2024 महत्वाचे मुद्दे
| योजनेचे नाव | प्रधानमंत्री जननी सुरक्षा योजना |
|---|---|
| कधी सुरू झाली | वर्ष 2005 |
| सुरू केली | केंद्र सरकारद्वारे |
| संबंधित विभाग | राष्ट्रीय आरोग्य अभियान |
| लाभार्थी | गरीब गर्भवती महिला |
| उद्दिष्ट | गर्भवती महिलांना आर्थिक मदत |
| लाभ | गर्भवती महिलांना 6,000 रुपये |
| अर्ज | ऑफलाइन/ऑनलाइन |
| अधिकृत वेबसाइट | https://nhm.gov.in/ |
| हेल्पलाइन नंबर | 104 |
जननी सुरक्षा योजना 2023 काय आहे?
जननी सुरक्षा योजनेंतर्गत प्रशिक्षित दाई, डॉक्टर आणि परिचारिका यांच्या देखरेखीखाली गर्भवती महिलांची मोफत प्रसूती सहज केली जाईल.
मुलाच्या जन्मानंतर, आई आणि बाळ दोघांच्याही आरोग्य सेवेसाठी आर्थिक मदत दिली जाईल.
योजनेंतर्गत देण्यात येणाऱ्या आर्थिक मदतीसाठी, अर्जदाराचे स्वतःचे बँक खाते असणे अत्यंत आवश्यक आहे जे आधार कार्डशी लिंक करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
नोंदणीकृत लाभार्थ्याकडे एमसीएच कार्डसोबत जननी सुरक्षा कार्ड असणे अत्यंत आवश्यक आहे. याशिवाय माता आणि बाळाला निरोगी ठेवण्यासाठी प्रथमोपचाराची सुविधाही दिली जाणार आहे. पोर्टलला भेट देऊन तुम्ही तुमच्या मोबाईल किंवा कॉम्प्युटरद्वारे ऑनलाइन माध्यमातून या योजनेसाठी अर्ज करू शकता.
जननी सुरक्षा योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?
- सर्व प्रथम आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
- अर्जाचा फॉर्म PDF मुख्यपृष्ठावर डाउनलोड करावा लागेल.
- डाउनलोड केल्यानंतर, फॉर्मची प्रिंटआउट घ्या. यानंतर फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व माहिती भरा.
- आता फॉर्ममध्ये विचारलेल्या सर्व कागदपत्रांच्या छायाप्रती संलग्न करा.
जननी सुरक्षा योजनेचे उद्दिष्ट
ग्रामीण आणि शहरी भागातील दारिद्र्यरेषेखालील महिलांना गर्भधारणेदरम्यान सर्व सुविधा मोफत उपलब्ध करून देणे हा या योजनेचा उद्देश आहे.
कारण या लोकांची घरातील आर्थिक परिस्थिती बिकट असल्याने त्यांना रुग्णालयात योग्य उपचार मिळू शकत नाहीत आणि दरवर्षी गर्भारपणात योग्य ती काळजी न घेतल्याने समस्या आणि आजारांनी महिलेचा मृत्यू होतो.
मात्र आता या योजनेअंतर्गत गरोदर महिला आणि नवजात बालकांना अधिक संरक्षण देण्याचे आणि मृत्यूचे प्रमाण कमी करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
JSY मध्ये, महिलेच्या प्रसूतीनंतर, आई आणि मुलाला योग्य आहार आणि पोषण मिळावे यासाठी सरकार तिच्या खात्यात आर्थिक मदत करते.
जननी सुरक्षा योजना ऑनलाईन नोंदणी
गर्भवती महिलेने प्रसूतीच्या वेळी आणि बाळाला जन्म देण्यासाठी तिच्या जवळच्या कोणत्याही सरकारी रुग्णालयात नोंदणी केली तरच तिला जननी सुरक्षा योजनेचा लाभ मिळेल. योजनेअंतर्गत नोंदणी केलेल्या महिलांना केंद्र सरकारकडून प्रसूतीदरम्यान मदत दिली जाईल जी लाभार्थीच्या बँक खात्यावर पाठवली जाईल.
जननी सुरक्षा योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये
- LPS सह राज्यांना लक्ष्य करणे.
- गर्भवती महिलांची स्थिती सुधारण्यासाठी प्रयत्न करणे.
- वितरणासारख्या बाबींचा मागोवा घेणे.
- नवजात बाळाच्या जन्मानंतर प्रसूती तपासणी आणि आई आणि बाळाची काळजी.
- महिला आणि सरकार यांच्यातील दुवा कायम ठेवण्यासाठी.
- अंगणवाडी व आशा सेविकांना प्राथमिक भूमिका देणे.
योजनेंतर्गत देण्यात येणारी सहाय्य रक्कम
लाभार्थ्यांनी लक्ष द्यावे, येथे आम्ही तुम्हाला जननी सुरक्षा योजनेंतर्गत दिलेल्या मदतीच्या रकमेबद्दल सांगणार आहोत. जननी सुरक्षा योजनेअंतर्गत, खालील फायदे दिले जातात –
1. LPS (लो परफॉर्मिंग स्टेटस) क्षेत्रातील गर्भवती महिलांसाठी:
ग्रामीण भागात राहणाऱ्या आणि दारिद्र्यरेषेखालील गरोदर महिलांना प्रसूतीच्या वेळी सरकारकडून 1400 रुपयांची मदत दिली जाईल. आशा यांना 600 रुपयांची सहाय्यता रक्कम दिली जाईल, ज्यामध्ये प्रसूतीसाठी प्रोत्साहन देण्यासाठी 300 रुपये आणि महिलेच्या प्रसूतीनंतर संपूर्ण सेवा देण्यासाठी 300 रुपये दिले जातात.
प्रसूतीनंतर शहरी भागात राहणाऱ्या गर्भवती महिलांना सरकार 1000 रुपये देणार आहे. आशा यांना 400 रुपये मदत रक्कम दिली जाईल. ज्यामध्ये प्रसूतीच्या प्रोत्साहनासाठी 200 रुपये आणि महिलेच्या प्रसूतीनंतर संपूर्ण सेवा देण्यासाठी 200 रुपये दिले जातात.
2. HPS (हाय परफॉर्मिंग स्टेट्स) क्षेत्रातील गर्भवती महिलांसाठी:
ग्रामीण भागात राहणाऱ्या गरोदर महिलांना प्रसूतीच्या वेळी 700 रुपये आणि आशा यांना 600 रुपये सहाय्यता रक्कम दिली जाईल.
शहरी भागात राहणाऱ्या गर्भवती महिलांना प्रसूतीच्या वेळी सरकार 600 रुपये देणार आहे. आणि यासोबतच आशा यांना 400 रुपयांची मदत रक्कम दिली जाणार आहे.
जननी सुरक्षा योजनेचे फायदे
योजनेचे फायदे जाणून घेण्यासाठी दिलेले मुद्दे काळजीपूर्वक वाचा.
- ही योजना 100% केंद्र पुरस्कृत योजना आहे. या अंतर्गत महिलांना प्रसूती आणि प्रसूतीनंतरच्या काळजीसाठी आर्थिक मदत दिली जाते.
- जननी सुरक्षा योजना देशातील सर्व राज्यांमध्ये आणि इतर केंद्रशासित प्रदेशांमध्येही जारी करण्यात आली आहे परंतु LPS (लो परफॉर्मिंग स्टेट्स) राज्यांमध्ये अधिक विकास झाला आहे जसे: बिहार, ओरिसा, राजस्थान, झारखंड, उत्तराखंड, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, जम्मू काश्मीर, छत्तीसगड. आणि महिलांना मोफत डिलिव्हरी सुविधा प्रदान करते.
- ही सर्व राज्ये वगळता सरकारने इतर राज्यांना उच्च कामगिरी करणारी राज्ये (HPS) अशी नावे दिली आहेत.
- अंगणवाडी आणि आशा डॉक्टरांच्या मदतीने घरी बाळाला जन्म देणाऱ्या गर्भवती महिलेला या योजनेअंतर्गत 500 रुपयांची मदत दिली जाणार आहे.
- योजनेअंतर्गत, सर्व नोंदणीकृत लाभार्थ्यांकडे एमसीएच कार्डसह जननी सुरक्षा कार्ड असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
- लाभार्थ्यांना गर्भवती महिलेच्या बाळाच्या जन्मानंतर 5 वर्षांपर्यंत माता आणि बाळाच्या लसीकरणासाठी कार्ड दिले जातील, त्याद्वारे त्यांना मोफत लसीकरण व इतर सुविधा दिल्या जातील.
- ज्या महिला लाभार्थी असतील त्यांना त्यांची प्रसूतीपूर्व तपासणी दोनदा मोफत करता येईल.
JSY योजनेसाठी पात्रता
- शहरे आणि गावांमध्ये राहणाऱ्या गरोदर महिला या योजनेसाठी पात्र असतील.
- अर्जदार महिलेचे वय 19 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त असावे, तरच तिला जननी सुरक्षा योजनेअंतर्गत इतर सुविधा आणि मदत मिळू शकेल.
- सरकारने निवडलेल्या सरकारी रुग्णालयात किंवा संस्थेत प्रसूती झाल्यानंतरच योजनेचा लाभ मिळेल.
- या योजनेंतर्गत गर्भवती महिलेला तिच्या दोन मुलांचा जन्म झाल्यानंतरच मोफत तपासणी आणि मोफत प्रसूतीची सुविधा दिली जाईल.