Electricity Rates Reduced: वीज ग्राहकांसाठी 1 एप्रिल 2025 पासून नवीन वीज दर लागू होणार आहेत. राज्यात आता अदाणी, टाटा आणि बेस्ट या खासगी कंपन्यांकडून वीज पुरवली जाणार आहे. राज्य वीज नियामक आयोगाने या कंपन्यांच्या नवीन दरांना मंजुरी दिली आहे.
Electricity Rates Reduced | स्मार्ट मीटरमुळे वीज बिलात बचत
औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांसाठी स्मार्ट T.O.D. (Time Of Day) मीटर बसवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. या मीटरमुळे सकाळी 9 ते संध्याकाळी 5 आणि रात्री 12 ते सकाळी 6 या वेळेत वीज वापरणाऱ्या ग्राहकांना 10 ते 30 टक्के सवलत मिळू शकते. त्यामुळे ग्राहकांनी वीज वापरण्याच्या वेळेत थोडा बदल केल्यास मोठ्या प्रमाणात वीज बिलात बचत होऊ शकते.
नवीन वीज दर कधी लागू होणार?
1 एप्रिलपासून महाराष्ट्रातील घरगुती, औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांसाठी वीज दरात बदल होण्याची शक्यता आहे. महावितरण, अदाणी, टाटा, बेस्ट आणि इतर वीज कंपन्यांचे नवे दर मंजूर करण्यात आले आहेत. विशेषतः T.O.D. मीटर असलेल्या ग्राहकांना सकाळी 9 ते संध्याकाळी 5 आणि रात्री 12 ते सकाळी 6 दरम्यान वीज वापरण्यावर 30% सूट मिळेल. यामुळे अनेक ग्राहकांचे वीज बिल कमी होण्याची शक्यता आहे. अधिकृत दर लवकरच जाहीर केले जातील.
संध्याकाळच्या वेळी वाढीव शुल्क
नवीन दरांमध्ये काही अटी देखील आहेत. संध्याकाळी 5 ते रात्री 10-12 वाजेच्या दरम्यान वीज वापरण्यासाठी आता 20 टक्के जादा शुल्क द्यावे लागणार आहे. सकाळी आणि रात्रीच्या वेळेस दिलेल्या सवलतीमुळे ग्राहकांना दिलासा मिळणार असला, तरी संध्याकाळच्या दरवाढीमुळे काही प्रमाणात आर्थिक ताण वाढू शकतो.
विशेषतः ज्या ग्राहकांचा वीज वापर संध्याकाळच्या वेळेत जास्त असतो, त्यांना याचा मोठा फटका बसू शकतो. त्यामुळे ग्राहकांना वीज वापरण्याच्या सवयींमध्ये बदल करावा लागू शकतो. वाढत्या वीज दरांमुळे सामान्य नागरिकांवर अतिरिक्त आर्थिक भार पडण्याची शक्यता आहे.
महाराष्ट्रातील वीज दर कमी होणार
महाराष्ट्रातील वीज ग्राहकांसाठी मोठी आनंदाची बातमी आहे. 1 एप्रिल 2025 पासून वीज दर कमी होणार आहेत. महावितरण आणि अदाणी कंपनीचे दर 10% ने, टाटा कंपनीचे 18% ने आणि बेस्टचे दर 9.2% ने कमी होणार आहेत. पुढील पाच वर्षांत सौर ऊर्जा आणि अन्य स्वस्त पर्यायी वीज स्रोत उपलब्ध होतील. त्यामुळे युनिट दर आणखी कमी होण्याची शक्यता आहे.
क्रॉस-सब्सिडीचा भार कमी होणार
घरगुती, औद्योगिक आणि व्यापारी ग्राहकांवरील क्रॉस-सब्सिडीचा भार टप्प्याटप्प्याने कमी केला जाणार आहे. त्यामुळे सर्वसामान्य ग्राहकांचे मासिक वीज बिलही कमी होऊ शकते. तसेच, राज्य सरकारने पर्यटन क्षेत्राला चालना देण्यासाठी गेस्ट हाऊस, निवासी हॉस्टेल आणि औद्योगिक हॉटेल्स यांना “पर्यटन ग्राहक” या नव्या श्रेणीत समाविष्ट केले आहे.
PM सूर्यघर योजना आणि सौर ऊर्जा
सध्या केंद्र सरकार आणि महाराष्ट्र सरकारच्या माध्यमातून PM सूर्यघर योजना राबवली जात आहे. या योजनेअंतर्गत नागरिकांच्या घरांवर सोलर पॅनल बसवण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. ज्यांनी छतावर सोलर पॅनल बसवले आहे, त्यांना स्वतःच्या विजेचा उपयोग करता येईल. शिवाय, दिवसाच्या वेळेत तयार झालेली अतिरिक्त वीज महावितरणला पुरवता येईल, त्यामुळे विजेच्या बिलात बचत होईल.
सौर ऊर्जा योजनेला ग्राहकांचा प्रतिसाद
राज्यात सौर ऊर्जा योजनेला मोठा प्रतिसाद मिळत आहे, कारण अनेकांना शून्य वीज बिल मिळण्याची अपेक्षा आहे. मात्र, महावितरणने सायंकाळी 5 ते रात्री 10 या वेळेत स्वस्त वीज उपलब्ध होणार नाही, असा प्रस्ताव मांडला होता. या निर्णयामुळे काही ग्राहकांमध्ये नाराजी होती. मात्र, वीज नियामक आयोगाने स्पष्ट केले की, घरगुती सौर ऊर्जा योजनेवर कोणताही नकारात्मक परिणाम होणार नाही.
घरगुती ग्राहकांसाठी वीज दर सवलत
घराच्या छतावर सौर पॅनल बसवलेल्या ग्राहकांना अतिरिक्त विजेच्या बिलाचा भार कमी करण्यासाठी सवलतीचा लाभ मिळत राहील. महाराष्ट्र वीज नियामक आयोगाने स्पष्ट केले आहे की, ग्राहकांनी तयार केलेली अतिरिक्त वीज वीज बिलातून वजा केली जाईल. आयोगाने राज्यातील सर्व खाजगी वीज कंपन्यांच्या पुढील पाच वर्षांसाठी प्रस्ताव मंजूर केले आहेत.
स्मार्ट मीटर बसवण्याचा निर्णय
राज्यात कृषी ग्राहक वगळता इतर सर्व ग्राहकांसाठी टप्प्याटप्प्याने स्मार्ट मीटर बसवण्याची योजना आखण्यात आली आहे. यात प्रामुख्याने औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांना प्राधान्य दिले जाणार आहे.
🔹 सकाळी 9 ते संध्याकाळी 5 या वेळेत वीज वापरणाऱ्या ग्राहकांना प्रति युनिट सवलत मिळेल.
🔹 रात्री 12 ते सकाळी 6 आणि सकाळी 9 ते संध्याकाळी 5 या वेळेत वीज वापरणाऱ्या औद्योगिक आणि व्यावसायिक ग्राहकांना 30% सूट मिळेल.
🔹 संध्याकाळी 5 ते रात्री 10 आणि त्यानंतर रात्री 12 पर्यंतच्या वापरासाठी 20% जादा शुल्क आकारले जाणार आहे.
ही योजना योग्य प्रकारे वापरल्यास ग्राहकांना मोठ्या प्रमाणात बचत करता येईल.
महावितरणला महसूल तुटीचे संकट
महावितरणने सरकारकडे 48,066 कोटी रुपयांची महसूल तूट भरून काढण्यासाठी मागणी केली होती. मात्र, वीज नियामक आयोगाने त्यापैकी फक्त 44,480 कोटी रुपये मंजूर केले. यामुळे महावितरणच्या नुकसानीचे प्रमाण 14% वरून 22% पर्यंत वाढले आहे. इंधनाच्या वाढत्या किमती आणि इतर खर्चामुळे महसूल तूट अधिक वाढत आहे, असे महावितरणने सांगितले आहे.
सध्या 2024 मध्ये सरासरी वीज दर प्रति युनिट 9.45 रुपये आहे. पुढील पाच वर्षांत हा दर कमी होऊन अनुक्रमे 8.46, 8.38, 8.30, 8.22 आणि 8.17 रुपये होण्याची शक्यता आहे. महसूल तुटीमुळे महावितरणच्या आर्थिक स्थितीवर मोठा परिणाम होत असून, भविष्यात वीज दरांवरही त्याचा परिणाम होऊ शकतो.
औद्योगिक क्रॉस-सब्सिडी कपात
औद्योगिक ग्राहकांसाठी वीज दरावरील क्रॉस-सब्सिडी (अनुदान) कमी करण्यात येत आहे.
- एचटी ग्राहकांसाठी: 113% वरून 101% पर्यंत घट
- एलटी ग्राहकांसाठी: 108% वरून 100% पर्यंत घट
ही सबसिडी पुढील पाच वर्षांत टप्प्याटप्प्याने आणखी कमी होण्याची शक्यता आहे.
दुसरीकडे, घरगुती ग्राहकांसाठी 1 एप्रिल 2025 पासून वीज दरात 10% ते 12% कपात होईल. पुढील पाच वर्षांत ही कपात 24% पर्यंत वाढू शकते. सौर ऊर्जा निर्मिती वेगाने वाढत असल्यामुळे ग्राहकांना स्वस्त वीज मिळू शकते.
नवीन घरगुती वीज दर
सध्या आणि नवीन वीज दरांमध्ये काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत.
- 0 ते 100 युनिट: 4.71 रुपये → 4.45 रुपये
- 101 ते 300 युनिट: 10.29 रुपये → 9.64 रुपये
- 301 ते 500 युनिट: 14.55 रुपये → 12.83 रुपये
- 500 पेक्षा जास्त युनिट: 16.74 रुपये → 14.33 रुपये
नव्या दरांमुळे घरगुती ग्राहकांना दिलासा मिळेल आणि वीज बिलाचा भार कमी होईल.
अदानी वीज कंपनीचे दर आणि खर्च
अदानी वीज कंपनीने महाराष्ट्रातील वीज पुरवठ्यासाठी 96,793 कोटी रुपये खर्चाचा प्रस्ताव दिला होता. मात्र, वीज नियामक आयोगाने त्यापैकी 83,958 कोटी रुपये मंजूर केले आहेत.
सध्या अदानी कंपनीचा सरासरी प्रति युनिट वीज दर 10.06 रुपये आहे. पुढील पाच वर्षांत तो टप्प्याटप्प्याने कमी होत 7.79, 7.08, 7.5 आणि 7.51 रुपये होईल. यामुळे ग्राहकांना काही प्रमाणात दिलासा मिळू शकतो.
टाटा वीज कंपनीच्या दरात मोठी कपात
टाटा वीज कंपनीने 4,960 कोटी रुपयांची वीज दरवाढ करण्यासाठी प्रस्ताव दिला होता. मात्र, आयोगाने त्यातील 4,591 कोटी रुपये मंजूर केले.
यामुळे टाटा कंपनीच्या वीज दरात 18% कपात होईल.
- सध्याचा प्रति युनिट वीज दर 7.56 रुपये आहे.
- पुढील पाच वर्षांत हा दर 6.63 रुपये होईल.
याचा थेट फायदा ग्राहकांना मिळणार असून, उद्योग आणि व्यावसायिकांनाही दिलासा मिळेल.
बेस्ट कंपनीच्या वीज दरांमध्ये वाढ
बेस्ट कंपनीने वीज दर वाढवण्यासाठी 4,394 कोटी रुपयांचा प्रस्ताव दिला होता. आयोगाने त्यात सुधारणा करून 4,474 कोटी रुपये मंजूर केले.
यामुळे मोठ्या प्रमाणात वीज वापरणाऱ्या औद्योगिक ग्राहकांवर अतिरिक्त भार पडणार आहे.
- विशेषतः मोनोरेल आणि मेट्रो रेल्वे प्रकल्पांसाठी वीज दर वाढवण्यात आले आहेत.
- औद्योगिक वापरासाठी वीज महाग होणार आहे, त्यामुळे कंपन्यांच्या खर्चात वाढ होईल.
Ration Card Yojana 2025: महिलांना मिळणार 12 हजार रुपये रेशनकार्डवर! जाणून घ्या संपूर्ण प्रोसेस!