ग्रामीण भागातील लोकांना रोजगार उपलब्ध करून देण्यासाठी मनरेगा योजना खूप उपयुक्त ठरली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून प्रत्येक वर्षी ग्रामीण भागातील तरुणांना आणि बेरोजगार नागरिकांना किमान 100 दिवसांचे रोजगार दिले जात आहे. काम केल्यानंतर मजुरांचा पगार थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केला जातो.
ही योजना 2006 मध्ये सुरू झाली होती आणि आजपर्यंत सुरू आहे. या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील बेरोजगारी कमी करण्यास मदत झाली आहे. मात्र, बऱ्याचदा मजुरांना वेळेवर पगार मिळत नाही किंवा काही वेळा गैरव्यवहारामुळे त्यांचा पगार इतर लोक हडप करतात.
ही समस्या लक्षात घेऊन केंद्र सरकारने 1 जानेवारी 2024 पासून एक नवा नियम लागू केला आहे. या नियमामुळे आता मनरेगामध्ये काम करणाऱ्या मजुरांना आधार कार्ड आधारित पेमेंट सिस्टम द्वारे पगार दिला जाईल. यासाठी प्रत्येक मजुराचे बँक खाते आधार कार्डशी लिंक करणे आवश्यक केले आहे. हा नवा पेमेंट सिस्टम आता बंधनकारक केला गेला आहे, ज्यामुळे मजुरांना वेळेवर आणि सुरक्षितपणे पगार मिळेल.
ही योजना रोजगाराच्या सुरक्षिततेसाठी आणि गैरव्यवहार थांबवण्यासाठी एक महत्त्वाचा बदल आहे.
ज्यांना रोजगार होता, त्यांनीही सोडले काम – मनरेगा योजना आणि नवा आधार बेस्ड पेमेंट सिस्टम
जेव्हा मनरेगा योजना सुरू झाली होती, तेव्हा कामगारांना रोजच्या रोज दिहाडी मिळत होती. पण कालांतराने या योजनेत गैरव्यवहार आणि घोटाळे खूप वाढले. यामुळे कामगारांना वेळेवर पैसे मिळत नव्हते. या अडचणींवर तोडगा काढण्यासाठी सरकारने 11 जानेवारी 2024 पासून नवीन आधार बेस्ड पेमेंट सिस्टम लागू केला आहे. यामुळे कामगारांना आता वेळेत आणि सुरक्षितपणे पगार मिळू लागेल.
आजपर्यंत या योजनेत 25 कोटींपेक्षा जास्त लोकांनी नोंदणी केली आहे, आणि यापैकी सध्या 14 कोटींहून अधिक लोक मनरेगामध्ये काम करत आहेत. मात्र, अजूनही अनेक कामगारांचे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले नाही. यामुळे 1.7 कोटी लोक अजूनही रोजगारापासून वंचित आहेत.
मनरेगा आधार बेस्ड पेमेंट सिस्टम म्हणजे काय?
या नवीन पेमेंट सिस्टमअंतर्गत प्रत्येक कामगाराचे बँक खाते आधार कार्डशी लिंक केले जाईल. त्यानंतर आधार कार्डाची माहिती त्यांच्या जॉब कार्डशी जोडली जाईल. जे कामगार अजूनपर्यंत बँक खाते उघडू शकले नाहीत, त्यांचे खाते उघडून त्यांना या सुविधेशी जोडले जाईल.
कामगारांची उपस्थिती राष्ट्रीय मोबाइल मॉनिटरिंग सिस्टिम अॅपच्या माध्यमातून नोंदवली जाईल, ज्यामुळे त्यांना वेळेत पगार मिळेल.
पेमेंट सिस्टममध्ये बदल का करण्यात आला?
यापूर्वी 34.8% जॉब कार्ड धारकांना “आरोग्य” घोषित करण्यात आले होते कारण त्यांच्या आधार कार्ड, जॉब कार्ड, आणि इतर कागदपत्रांतील नावे जुळत नव्हती. यामुळे कामगारांना वेळेवर पगार मिळत नव्हता.
ही चूक सुधारून आता आधार बेस्ड पेमेंट सिस्टम लागू करण्यात आले आहे. यामुळे:
- पैसे थेट योग्य खात्यात जातील.
- फसव्या लाभार्थ्यांना रोखता येईल.
- पेमेंट प्रक्रियेत पारदर्शकता आणता येईल.
- भ्रष्टाचार कमी होईल.
आता या नव्या पेमेंट सिस्टममुळे कामगारांना बँक खाती अपडेट करण्याची गरज नाही. कारण आधार कार्डशी जोडलेल्या खात्यातच थेट पैसे जमा केले जातील.
सरकारचा हा नवा बदल ग्रामीण भागातील कामगारांसाठी अधिक फायदेशीर ठरेल आणि रोजगाराची प्रक्रिया सुलभ व सुरक्षित बनेल.
NREGA Job Card List कशी तपासाल?
- नरेगा अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: सर्वप्रथम nrega.nic.in या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- होमपेजवरील Reports पर्याय निवडा: मेनूमध्ये दिलेल्या Key Features -> Reports -> State या पर्यायावर क्लिक करा.
3. Panchayats GP/PS/ZP निवडा: नवीन पान उघडेल, तिथे “Panchayats GP/PS/ZP” या लिंकवर क्लिक करा.
4. Gram Panchayats लिंकवर क्लिक करा: त्यानंतर “Gram Panchayats” लिंकवर क्लिक करा.
5. Generate Reports: नंतर “Generate Reports” लिंकवर क्लिक करा आणि तुमच्या राज्याचा निवड करा.
6. जॉब कार्ड यादी तपासा: पुढील पानावर, वित्तीय वर्ष, जिल्हा, ब्लॉक, आणि पंचायत निवडा आणि खालील “Proceed” बटनावर क्लिक करा.
7. Job Card/Employment Register: आता “R1.Job Card/Registration” सेक्शनमध्ये “Job card/Employment Register” या पर्यायावर क्लिक करा. यामध्ये तुमच्या क्षेत्रातील जॉब कार्ड यादी पाहता येईल.
या सोप्या पद्धतीने तुम्ही नरेगा जॉब कार्ड यादी सहज तपासू शकता!