Top 10 Sarkari Yojana For Girl: मुली आणि महिलांना पितृसत्तात्मक समाजात शतकांपासून भेदभावाचा सामना करावा लागला आहे. हा बदल हळूहळू होत आहे आणि मुलींच्या समानतेबद्दल जागरूकता वाढली आहे. मुलींना समाजात समान संधी मिळवून देण्याबाबतही विचारले जात आहे.
भारत सरकारने मुलींच्या समानतेसाठी अनेक उपाययोजना घेतल्या आहेत. मुलींच्या कल्याणासाठी, त्यांच्या शिक्षणासाठी आणि आरोग्यासाठी अनेक कल्याणकारी योजना आणि आर्थिक सहाय्य नियमितपणे सुरू करण्यात आले आहेत.
भारतातील मुलींच्या समोर येणाऱ्या सामान्य आव्हाने
अलीकडील जनगणना आकडेवारीनुसार, मुलींचा बाल लिंग गुणोत्तर (0-6 वर्षे) 2001 मध्ये 927 मुलींच्या तुलनेत 1,000 मुलांच्या 919 मुलींवर कमी झाला आहे. हा वाईट लिंग गुणोत्तर हे एक संवेदनशील विचारशैलीचे परिणाम आहे, जिथे घराण्यांना मुलगी जन्माला येऊ द्यायची नाही किंवा तिचे संगोपन करायचे नाही.
मुलगी गर्भधारणेपूर्वीच भेदभावाचा सामना करते. भारतात स्त्री भ्रूण हत्येची एक गंभीर समस्या आहे, कारण कमी खर्चात गर्भपात तंत्रज्ञानामुळे घराण्यांना मुलगा हवे असल्यास मुलींच्या जन्माला येण्यापूर्वीच निवड करण्याची मुभा मिळते. ती ‘भाग्यशाली’ असते, जर तिला जन्म देण्यात आले. जन्मानंतर, या नवजात मुलीला भेदभाव आणि अन्यायाचा सामना करावा लागतो. तिला तिच्या पुरुष भावांच्या तुलनेत पुरेशी जेवण दिले जात नाही, तिच्या शिक्षणाला महत्त्व दिले जात नाही. आणि अनेक प्रकरणांमध्ये, पालक त्यांच्या मुलांना शाळेत पाठवण्यास इच्छुक असतात, परंतु त्यांची मुली घरात बसून घरगुती कामे करण्यास प्राधान्य देतात.
Top 10 Sarkari Yojana For Girl
मुलींच्या समोर येणाऱ्या अनेक अडचणी लक्षात घेता, सरकारने त्यांच्या विकासासाठी योग्य संधी व अतिरिक्त मदत उपलब्ध करण्यासाठी अनेक योजना राबवल्या आहेत. खाली काही प्रमुख योजना दिल्या आहेत:
1. बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ
बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ ही एक केंद्रीय सरकाराची योजना आहे, जी संपूर्ण देशात मुलींची मदत करते. या योजनेचा मुख्य उद्देश लिंग-आधारित गर्भपातासारख्या सामाजिक समस्यांपासून मुलींची रक्षा करणे आणि मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आहे. ही योजना मुख्यतः कमी लिंग गुणोत्तर असलेल्या जिल्ह्यांसाठी होती आणि यशस्वीरित्या देशाच्या इतर भागांत विस्तारली आहे.
2. सुकन्या समृद्धी योजना
सुकन्या समृद्धी योजना ही भारत सरकारच्या पाठिंब्याने तयार केलेली बचत योजना आहे, जी मुलींच्या पालकांसाठी आहे. या योजनेद्वारे पालक त्यांच्या मुलीच्या शिक्षण आणि लग्नाच्या खर्चासाठी ट्रस्ट तयार करू शकतात. ही योजना पालकांना त्यांच्या मुलीच्या उच्च शिक्षणासाठी व लग्नासाठी आर्थिक बचत करण्यास प्रोत्साहित करते.
3. बालिका समृद्धी योजना
बालिका समृद्धी योजना सुकन्या समृद्धी योजनेप्रमाणेच आहे. या योजनेअंतर्गत, मुलीच्या पालकांसाठी मर्यादित बचतीच्या संधी उपलब्ध केल्या जातात.
4. मुख्यमंत्रि राजश्री योजना
मुख्यमंत्रि राजश्री योजना राजस्थानमध्ये सुरू करण्यात आलेली आहे. या योजनेद्वारे मुलीच्या जन्मापासून उच्च शिक्षणापर्यंत पालकांना आर्थिक लाभ मिळतो.
5. मुख्यमंत्रि लाडली योजना
मुख्यमंत्रि लाडली योजना ही मुलीच्या पालकांसाठी खास तयार केलेली बचत योजना आहे. या योजनेअंतर्गत, मुलीच्या शिक्षणासाठी व लग्नाच्या खर्चासाठी नियमित आर्थिक लाभ मिळतो.
6. CBSE उड़ान योजना
CBSE उड़ान योजना मुलींसाठी लागू करण्यात आलेली आहे. या योजनेचा उद्देश भारतातील प्रतिष्ठित अभियांत्रिकी व तांत्रिक महाविद्यालयांमध्ये मुलींचा विद्यार्थ्यांचा दाखला वाढवणे आहे.
7. राष्ट्रीय माध्यमिक शिक्षणासाठी मुलींच्या प्रोत्साहनाची योजना
ही योजना भारतातील वंचित वर्गांच्या मुलींसाठी आहे. या योजनेअंतर्गत, निवड झालेल्या विद्यार्थ्याच्या नावावर रु. 3000 चा निश्चित ठेव केला जातो.
8. मुख्यमंत्रि कन्या सुरक्षा योजना
मुख्यमंत्रि कन्या सुरक्षा योजना बिहार राज्य सरकारने सुरू केलेली आहे. या योजनेअंतर्गत, मुलीच्या जन्मानंतर रु. 2000 ची रक्कम मिळते.
9. माझी कन्या भाग्यश्री योजना
ही योजना महाराष्ट्र राज्यात सुरू करण्यात आलेली आहे. यामध्ये मुलीच्या जन्मानंतर विविध आर्थिक लाभ उपलब्ध आहेत.
10. नंदा देवी कन्या योजना
ही योजना उत्तराखंड राज्यासाठी विशिष्ट आहे. या योजनेअंतर्गत, नवजात मुलीच्या नावावर रु. 1500 चा निश्चित ठेव केला जातो.
या योजना मुलींच्या कल्याणासाठी कार्यरत आहेत आणि त्यांना योग्य संधी व संरक्षण प्रदान करण्यास मदत करतात.
FAQ
सुकन्या समृद्धी योजनेअंतर्गत मी कर्ज घेऊ शकतो का?
सुकन्या समृद्धी योजनेअंतर्गत सध्या कोणताही कर्ज पर्याय उपलब्ध नाही. तथापि, तुम्ही मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर तिच्या शिक्षणासाठी 50% जमा रकमेचा हक्काने वापर करू शकता.
बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ कार्यक्रमांतर्गत मला कोणती आर्थिक मदत मिळू शकते?
या योजनेंतर्गत आर्थिक मदत उपलब्ध आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश लिंग-आधारित गर्भपात आणि देशभरात मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आहे.
बालिका समृद्धी योजनेअंतर्गत उपलब्ध एकूण आर्थिक मदत किती आहे?
बालिका समृद्धी योजना ही ‘गरीबी रेषेखालील’ कुटुंबांसाठी एक परवडणारी बचत योजना आहे. प्रत्येक मुलीच्या जन्माच्या वेळी रु. 500 ची रक्कम दिली जाते. शाळेत शिक्षण घेत असताना, मुलीला दहावीच्या वर्गाच्या पूर्ण होईपर्यंत वार्षिक शिष्यवृत्ती म्हणून रु. 300 – रु. 1000 दिले जाते.
या योजना कुठे नोंदणी करता येईल?
या सर्व योजना तुमच्या जवळच्या पोस्ट ऑफिस आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांमध्ये सहज उपलब्ध आहेत. काही खासगी क्षेत्रातील बँका देखील या सुविधांचा लाभ प्रत्येक नागरिकांपर्यंत पोचविण्यासाठी समाविष्ट करण्यात आल्या आहेत.
